xalvat@yahoo.com        m.ilbeigi@yahoo.fr         

ياد ِمان ِ اکبر رادی

 که معنی عالم برای من همه در فرم است
اكبر رادی در روز دهم از مهر ماه سال 1318 در رشت پا به عرصه وجود گذاشت. فرزند سوم از یك خانواده شش نفره است.
نام پدرش «حسن» كه با 9 كلاس سواد به زبان های فارسی، تركی، فرانسوی و روسی تسلط داشت و در خیابان شاه قنادی و به اتفاق برادرش كارخانه قند ریزی و سخت گرفتار معاملات كه این موضوع مجالی برای پرداختن به فرزندان را نمی گذاشت. مادر اكبر« ام البنین » زنی بی سواد اما با احساس، دانا و شایسته بود رادی چند سال اول زندگی خود را در رفاه نسبی گذراند .
چهار سال اول دوران تحصیل خود را در دبستان «عنصری » گذراند اما در سال 1339 به علت ورشكستگی پدر به تهران آمدند فقر به شدت آن روی خود را به رادی نوجوان نشان داد تا جای كه برای تهیه نیاز های اولیه خود دچار سختی فراوان بود.
خالق نماشنامه«منجی در صبح نمناك» دو سال آخر ابتدایی ود را در دبستان «صائب» تهران گذراند و دوره متوسطه را در دبیرستان فرانسوی «رازی» به پایان رساند.

نگاهی به زندگی استاد اکبر رادی
که معنی عالم برای من همه در فرم است
اكبر رادی در روز دهم از مهر ماه سال 1318 در رشت پا به عرصه وجود گذاشت. فرزند سوم از یك خانواده شش نفره است.
نام پدرش «حسن» كه با 9 كلاس سواد به زبان های فارسی، تركی، فرانسوی و روسی تسلط داشت و در خیابان شاه قنادی و به اتفاق برادرش كارخانه قند ریزی و سخت گرفتار معاملات كه این موضوع مجالی برای پرداختن به فرزندان را نمی گذاشت. مادر اكبر« ام البنین » زنی بی سواد اما با احساس، دانا و شایسته بود رادی چند سال اول زندگی خود را در رفاه نسبی گذراند .
چهار سال اول دوران تحصیل خود را در دبستان «عنصری » گذراند اما در سال 1339 به علت ورشكستگی پدر به تهران آمدند فقر به شدت آن روی خود را به رادی نوجوان نشان داد تا جای كه برای تهیه نیاز های اولیه خود دچار سختی فراوان بود.
خالق نماشنامه«منجی در صبح نمناك» دو سال آخر ابتدایی ود را در دبستان «صائب» تهران گذراند و دوره متوسطه را در دبیرستان فرانسوی «رازی» به پایان رساند.
رادی می گوید در طول تحصیل یك دو سال باطل هم داشتم: این كه در مقطع ابتدایی محصل درس نخوان زرنگی بودم و در كتبی امتحانات نهایی حوزه شاگرد اول شدم، سوم دبیرستان بودم، پانزده ساله، كه بر اثر یك بحران شدید روحی، و سردی به درس و مشق و گرایش به مطالعه سه تجدید آوردم و با همان سه تجدید رد شدم ...) رادی یك سال نیز در كنكور پزشكی شركت كرد كه موفق به قبولی در دانشگاه نشد. او در سال 1339 در رشته علوم اجتماعی دانشكده ادبیات دانشگاه تهران پذیرفته شد و چهار سال بعد نیر در فوق لیسانس همان رشته قبول شد اما در هنگام اخذ پایان نامه درس را به علت فشار زندگی مشترك رها كرد.
رادی از سال 1340 با حكم رسمی معلم شد. علاقه بیش از حد او تئاتر باعث شد تا مطالعات خود را به زمینه ادبیات و تئاتر اختصاص دهد و دو نمایشنامه رونه آبی(1341 ) با هزینه شخصی و افول(1343 )با هزینه گروه طرفه به چاپ رساند.
استاد اكبر رادی در سال1341 به عضویت گروه ادبی طرفه در آمد كه اعضای آن را اغلب دانشجویان تشكیل می دادند كه سوادی انقلابی ادبی را در سر داشتند.
رادی در سال 1344 با یكی از هم دنشگاهی های خود به نام« حمیده عنقا» ازدواج كرد و صاحب دو فرزند پسر به نام های آریا و آرش شد. كه فرزند اولش آریا و همسرش هر دو پزشك و آرش فارغ التحصیل رشته كامپیوتر هستند.
این نمایشنامه نویس همچنین در مقام استاد دانشگاه در مقاطع كارشناسی و كارشناسی ارشد به تدریس دروس نمایشنامه نویسی پرداخت و در سال 1373 بازنشسته شد.
اولین تجربه جدی رادی در حوزه ی ادبیات داستانی بود به نام « باران» كه در مسابقه داستان نویسی مجله «اطلاعات جوان » چاپ و میان بیش از هزار داستان در سال 1338 برنده جایزه اول شد. او در سال 1336 اولین نمایشنامه خود به نام« از دست رفته» را به رشته حریر در آورد اما به علت دلخواه نبودن، آن را هرگز در لیست آثار خود قرار نداد.
اولین و مهمترین اتفاق زندگی رادی آشنایی او با شاهین سركسیان به معرفی احمد شاملو در سال1339 بود .
سركسیان كه تسلط كامل بر سیستم استانیسلاوسكی داشت بعد از خواندن «روزنه آبی» وتحسین فراوان رادی جوان تصمیم به اجرای آن گرفت و مصرانه از رادی خواست كه جز نمایشنامه چیز دیگری ننویسد.
دومین اتفاق موثر در زندگی رادی آشنایی او با«جلال آل احمد» است و با این كه به لحاظ فكری با هم تفاوت زیادی داشتند اما رادی آل احمد و سركسیان را در زندگی خود بسیار پر رنگ با اهمیت بر می شمارد.
اولین نمایشنامه ای كه رادی خواند «دوشیزه ارلئان» شیلر است، اما بیشترین تاثیر را در نگارش از آثار« چخوف» و« ایبسن» گرفته است.
تماشای صحنه تئاتر هیچ گاه رادی را ارضا نمی كند وخواندن نمایشنامه را به تماشای آن ترجیح می دهد و بر خلاف نظریات متعدد نمایش نامه را یك شكل كامل ادبی می داند كه برای تكمیل نیازی به صحنه تئاتر ندارد و اعتقاد دارد كه نمایشنامه های شاهكار جهان به علت اجذا ماندگار نشده اند بلكه به خاطر ساختار و محتوا پا بر جا هستند.
اكثر آثار رادی را نمایشنامه های بلند تشكیل می دهند وتنها چند اثر آخر او كوتاه هستند دیالوگ در آثار رادی بسیار حائز اهمیت است و شخصیت پردازی ها بر پایه آن صورت می پذیرد كه این مهم ترین خصیصه نمایشنامه نویسی اكبر رادی می باشد.پرداختن به موضوعات روز جامعه همیشه بالاترین دقدقه او برای نوشتن است شخصیت هایی در باطن معصوم كه هر كدام به نوعی استحاله پیدا كرده اند و به قول رادی:« عقربی در درون » ومی كوشد تا درون خسته وخاموش انسان با تلنگری آگاه سازد.
در پایان باید خاطر نشان كرد كه استاد اكبر رادی یكی از ماندگار وتاثیر گذارتر و تعیین كننده ترین افراد در حیطه هنر های نمایشی است و شاخه ادبیات نمایشی در ایران تا حد زیادی مرهون این نمایشنامه نویس بزرگ است.
نقد تئاتر
http://theater-theater.blogfa.com/post-14.aspx