گزارشي از افتتاحيه نمايشگاه کسراييان

۲۹ مهر ۱۳۸۶

مراسم رونمايي کتاب عکس گذار و همچنين افتتاحيه نمايشگاهي از عكس‌هاي  اين کتاب در روز دوشنبه 23 مهرماه در نگارخانه ماه مهر برگزار شد. در ادامه گزارش بخش هنري سايت بي بي سي را از اين نمايشگاه  بيشتر بخوانيد:

نمايشگاه عکس هاي سياه وسفيد نصرالله کسراييان به بهانه رونمايي و عرضه آخرين کتاب او با نام "گذار" در گالري ماه مهر تهران برپاست.

اين نمايشگاه، ۴۷ عکس از مجموعه ۱۵۰ عکس کتاب، تصاوير روستاييان و حاشيه نشينان ايران را در فاصله زماني ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۹ به تصوير مي کشد.

نصرالله کسراييان انگيزه اش را براي چاپ کتاب "گذار"، به تصوير کشاندن مرحله "گذاري" مي داند که در زمان انقلاب با مهاجرت روستاييان به شهرها آغاز شد.

او مي گويد: "انقلاب ايران، بيان سياسي يک تحول اجتماعي بود. کلمه "گذار" را بعد از مدتها درگيري با خودم بين مفاهيم مهاجرت، در راه شهر و ... انتخاب کردم."

وي در مقدمه کتاب نوشته است: "در سال ۱۳۶۰ مجموعه اي از عکسهاي سياه و سفيد (۵۴ قطعه) را در کتابي لاغر چاپ کردم. کتاب حاضر بر پايه همان کتاب شکل گرفته است. از آن ۵۴ عکس بيش از نيمي را حذف کرده ام و به نيمه باقي مانده حدود پنجاه عکس اضافه کرده ام. نمي دانم ربط کتاب حاضر با کتاب قبلي تا چه اندازه است. از سويي همان است زيرا در همان حال و هواست و از همان عکس هاي سياه و سفيدي که آن موقع گرفته ام استفاده کرده ام واز سوي ديگر همان نيست؛ چرا که با "جاز برجر" هم عقيده ام که گفته است "در صد سال گذشته اين درک ما از عکس و عکاسي است که تغيير کرده و گرنه خود عکاسي تغيير چنداني نکرده است."

"آن مجموعه نمايشگر تصاويري پراکنده از فقر و مسکنت و زندگي روستاييان و حاشيه نشينان بود و اين مجموعه بيانگر يکي از مولفه هاي تحولي اجتماعي است که ريشه کن شدن روستاييان و سرازير شدن آنها به شهرها در شکل دهي آنها سهمي بسزا داشت. آن مجموعه انسجام چنداني نداشت. من درک چندان شفافي از آنچه در برابر چشمانم مي گذشت نداشتم. بايد عميق تر ديدن را ياد مي گرفتم، بايد زمان مي گذشت؛ بايد از دور مي ديدمش."

۱۵۰ عکس کتاب گذار هيچ کدام زيرنويس ندارند و خود عکاس بر اين باور است که دليل صرفنظر کردنش از نوشتن زيرنويس براي عکس ها اين است که ترجيح داده عکس ها خود سخن بگويند.

شايد سادگي عکسهاي کسراييان، دليل اصلي گيرايي آنهاست. او در اين رابطه مي گويد: "وقتي قصد گزارش چيزي را داري بايد ساده گزارش بدهي. اين سادگي خصوصيت اصلي اخلاق من است که در عکسهايم اينگونه نمود پيدا مي کند. براي عکاسي مستند-اجتماعي قرار نيست کار عجيب و غريبي اتفاق بيفتد بنابراين براي عکاسي آن هم نياز به کاري عجيب نيست."

آقاي بهمن پور ناشر کتاب گذار در مراسم افتتاحيه اين نمايشگاه عنوان کرد که انتشار کتاب مجموعه عکسهاي رنگي "سرزمين ما ايران" در ۱۸ سال قبل، انقلابي در صنعت چاپ کتابهاي عکس ايجاد کرد؛ "آن کتاب در زمان خودش کتاب خاصي بود، چرا که نگرش آن عکسها در مورد ايران با نگرش رسمي و شسته رفته آن زمان متفاوت بود. به بخشي از زندگي ايرانيان پرداخته بود که خيلي ها مي دانستند اما تا به حال نديده بودند. ضمن آنکه انتشار يک کتاب رنگي در سال ۱۳۶۸ کار دشواري بود."

مدير انتشارات نظر همچنين از انتشار کتاب ديگري از عکسهاي آقاي کسراييان با عنوان "آيين ها و مراسم سرزمين ما ايران" در دي ماه خبر داد. در اين کتاب مجموعه اي از مناسک، مراسم، جشن ها و سنت هاي ايرانيان به تصوير کشيده خواهد شد.

نصرالله کسراييان چگونگي شکل گيري کتاب "گذار" را اين طور عنوان کرد: "دو سال قبل يکي از دوستان نزديکم به شکل غيرمنتظره اي فوت کرد و پسرش در گير و دار سوگواري به من گفت که براي پاس کردن واحد عکاسي در دانشگاه نياز به چاپ عکس هايش را دارد. من که مدتها بود از تاريک خانه ام استفاده نکرده بودم، مجددا آن را راه اندازي کردم و هنگام تميز کردن آنجا بود که چشمم به نگاتيوهاي عکس هاي سي چهل سال قبلم افتاد و فکر کردم اگر من هم مثل دوستم، دار فاني را وداع گويم هيچ کس متوجه نخواهد شد که اين عکس ها هم وجود دارد. بنابراين در صدد شدم که آنها را چاپ کنم، اما ترس از عدم اجازه وزارت ارشاد براي چاپشان، کار را ۱۵ ماهي به تعويق انداخت تا اينکه آقاي بهمن پور انجام اين کار را عهده دار شد."

نصرالله کسراييان بخشي از شعر پائولو پازوليني را آغازگر عکس هاي کتاب "گذار" کرده است:

در ميان جاده هاي گل آلود

چينه ها را مي ديدم و کلبه هاي گچ اندود و بي وزن را

که به جاي در پرده داشتند

من در مرکز جهان بودم

در جهان اين محله هاي غم انگيز و بدوي

نصرالله کسراييان در سال ۱۳۲۲ درشهر خرم آباد در خانواده اي کتابفروش به دنيا آمد. او که فارغ التحصيل رشته حقوق از دانشگاه تهران است، از سال ۱۳۴۵ عکاسي را آغاز کرد. حاصل چند دهه سفر به مناطق مختلف ايران و پيمودن بيش از سه ميليون کيلومتر راه، نزديک به سي جلد کتاب، گزارش هاي تصويري متعدد چاپ شده در مجلات خارجي، سه جلد کتاب در فرانسه، انگليس و آلمان است که عمدتا از ديد مردم شناسي فرهنگي، جامعه ايران را به تصوير مي کشد.

مهمترين آثار او عبارتند از: سرزمين ما ايران، ترکمن هاي ايران، کردهاي ايران، عشاير ايران، بلوچستان، جنوب، شمال، معماري ايران، تهران، تخت جمشيد، اصفهان، دماوند، ماسوله، ابيانه، درنگ و زندگي، از کودکي، برکناره و ...

او همچنين سه مجموعه با نام "يادداشت ها" را چاپ کرده: يکي با موضوع کشتي، ديگري با سوژه در و پنجره و آخري به کوير ايران مي پردازد.

کسراييان سه دختر دارد و ساکن تهران است.

در مراسم افتتاحيه هنگامه گلستان (همسر کاوه گلستان)، محمد فرنود، حسن سربخشيان، اميد صالحي و خيلي از عکاسان ديگر حضور داشتند. هنگامه گلستان (همسر کاوه گلستان) که آشنايي اش با نصرالله کسراييان به اوايل انقلاب برمي گردد، مجموعه عکسهاي سياه و سفيد کسراييان را لحظه هاي نابي مي داند که ثبت آن فقط از عهده خودش برمي آيد.

اين نمايشگاه از ۲۳ مهرماه تا ۲ آبان ماه هر روز از ۱۰ صبح تا ۷ بعدازظهر در گالري ماه مهر برقرار است. قيمت هر عکس اين نمايشگاه ۱۸۰ هزار تومان اعلام شده است.

روز اختتاميه نمايشگاه از ساعت ۵ تا ۷ عصر، جلسه پرسش و پاسخ (تريبون آزاد) نصرالله کسراييان در همين مکان برگزار خواهد شد.

گزارش از : نازنين معتمدي

 

---