|
http://www.artmusic.ir
موسيقيدان نبود اما گل ها را ساخت
آزاده شهمير نوري
دوشنبه 16
آبان 1384
با برنامه گل ها روزهاي با شكوه موسيقي ايران
زنده مي شود اما كمتر كسي است كه موسس آن را به ياد داشته باشد.
هنوز هم خاطره برنامه گلهاي جاويدان از ذهن علاقمندان به شعر و موسيقي پاك نشده
و با وجودي كه سال ها از پخش آن در راديو مي گذرد، هنوز هم الگوي بسياري از
برنامه هاي اين چنين است.
داوود پيرنيا موسس اين برنامه موسيقي دان نبود. مادرش دختر علاء الدوله از رجال
بزرگ قاجار بود و به دلايل گرايشات و اعتقادات مذهبي اجازه حضور در عرصه موسيقي
را به او نداده. او در خانواده اي اهل سياست به دنيا آمده بود و شغل هاي دولتي
داشت. سال 1325 وقتي به راديو منتقل شد، برنامه گلها را اجرا كرد.
اوايل برنامه گلها بيشتر خواندن شعر و همراهي يك ساز بود كه بعدها رفته رفته به
آواز و موسيقي تبديل شد.
داوود پيرنيا در سال 1280 شمسي به دنيا آمد. او فرزند ارشد ميرزا حسن پيرنيا
(مشيرالدوله) بود. تحصيلات مقدماتي را در تهران و تحصيلات عاليه را در سوئيس به
پايان برد و پس از آن به خدمت وزارت دادگستري درآمد.
در سال 1325 شمسي هنگامي كه احمد قوام (قوام السلطنه) نخست وزير شد او را مدير
كل بازرسي نخست وزير كرد و پس از چند ماه معاون نخست وزير شد. داوود پيرنيا پس
از سقوط دولت قوام از كارهاي دولتي كناره گرفت و با ميراث سرشاري كه از پدر به
او رسيده بود، به مطالعه در زمينه موسيقي ايران پرداخت و به جمع آوري آهنگ هاي
اصيل ايراني مشغول شد. سپس برنامه موسيقي گلها را براي راديو تهيه كرد. او در
اين برنامه از بهترين نوازندگان، خوانندگان و آهنگسازان عصر خود استفاده كرد.
سيد عليرضا مير علي نقي محقق و مورخ موسيقي درباره پيرنيا مي گويد: «پيرنيا به
اعتبار نام پدرش كه مرد خوش نامي بود، در محافل و مجامع سياسي و ادبي رفت و آمد
داشت و با اكثر شخصيت هاي نامدار و نويسندگان و موسيقي دانان دوره خود دوست
بود.»
برنامه گلها با حضور هنرمندان بزرگي چون ابوالحسن صبا و غلامحسين بنان آغاز شد.
اين برنامه در ميان برنامه هاي ديگر موسيقي راديو طرفداران پر و پا قرص زيادي
داشت. مير علي نقي درباره اين برنامه مي گويد: «بسياري از هنرمندان موسيقي
معتقد بودند كه پيرنيا كه يك هنرمند موسيقي نيست و سابقه اي در اين هنر ندارد
نبايد مسئول برنامه گلها باشد. اما واقعيت اين است كه او بسيار خوب از عهده اين
كار برآمد و در گلها از هنرمندان مطرحي استفاده كرد. در صورتي كه سال ها بعد كه
برنامه توسط ديگران اداره مي شد پاي هنرمندان متوسط هم به آن باز شد.»
او اين برنامه را از معتبرترين برنامه هاي موسيقي تاريخ راديو و تلويزيون مي
داند: «در اين برنامه شاعران مختلف از رودكي تا شاعران معاصر دوران معرفي مي
شدند. بسياري از هنرمندان جوان آن دوره به واسطه اجراهايي كه در گلها داشتند در
جامعه شناخته شدند. مثلا استاد علي تجويدي را كسي قبل از اينكه به لاين برنامه
بپيوندد نمي شناخت.»
پيرنيا سال 44 از برنامه گلها كنار رفت و يازده آبان 1350در سن 73 سالگي در
تهران درگذشت.
او را بايد موسس برنامه هاي موسيقي «گل هاي رنگارنگ»، «گل هاي جاويدان»، «يك
شاخه گل»، «گل هاي صحرايي» و «برگ سبز» دانست. برنامه هاي او تحولي در موسيقي
راديو به .وجود آورد. نخستين برنامه هاي كودكان راديو هم از كار هاي او به شمار
مي آيد حتي براي اولين بار پسر خردسال خود را به گويندگي اين برنامه گماشت.
گاهي هم پيرنيا دستي به قلم مي برد و مقالاتي مي نوشت. آثار او در برخي نشريات
سال هاي 1330و 1340 منتشر شده اند.
بيشتر كساني كه در اين برنامه حضور داشتند از چهره هاي موفق و نام آشناي موسيقي
امروز به شمار مي آيند. حضور بزرگاني چون جليل شهناز، فرامرز پايور، محمدرضا
شجريان، حبيب الله بديعي، همايون خرم، فرهاد فخرالديني، هوشنگ ظريف، فرهنگ
شريف، محمود محمودي خوانساري، غلامحسين بنان و... اعتبار اين برنامه را چند
برابر كرده است.
گلها سال هاي پس از مرگ پيرنيا نيز ادامه داشت و راهي براي ورود هنرمندان نوگرا
شد. پس از او برنامه به همت محمود ميرنقيبي و سپس هوشنگ ابتهاج پيگيري شد.
ميرعلي نقي معتقد است: «تحولات سياسي در برنامه گلها تاثير زيادي داشت. اوايل
همه برنامه از موسيقي هاي اصيل انتخاب مي شد اما رفته رفته با ورود فرهنگ هاي
اروپايي موسيقي اي كه در اين برنامه پخش مي شد نيز تحت تاثير موسيقي هاي غربي
قرار گرفت تا جايي كه در سال هاي آخر، موسيقي هاي جاز هم از آن پخش مي شد.
البته اين موسيقي ها هم از موسيقي هاي جدي و با وقار موسيقي ايران بود.»
منبع : ميراث خبر |
