علی‭ ‬ـ‭ ‬از‭ ‬چه‭ ‬زمان‭ ‬همکاری تان‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬حرفه ای‭ ‬با‭ ‬روزنامۀ‭ ‬توفیق‭ ‬و‭ ‬نشریات‭ ‬دیگر‭ ‬شکل‭ ‬گرفت؟

بیژن‭ ‬اسدی‭ ‬پور‭ ‬ـ‭ ‬من‭ ‬در‭ ‬ابتدا‭ ‬مطالبی‭ ‬می نوشتم‭ ‬و‭ ‬برای‭ ‬روزنامۀ‭ ‬‮«‬توفیق‮»‬‭ ‬پست‭ ‬می کردم‭. ‬تا‭ ‬این‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬1345‭ ‬خورشیدی‭ ‬وارد‭ ‬دانشکدۀ‭ ‬حقوق‭ ‬دانشگاه‭ ‬تهران‭ ‬شدم‭. ‬در‭ ‬آن‭ ‬جا‭ ‬با‭ ‬هوشنگ‭ ‬معمارزاده‭ (‬موش‭ ‬مرده،‭ ‬عنکبوت‭ ‬میرزا،‭ ‬‮«‬انگولکچی‮»‬‭ ‬توفیق‭) ‬همکلاس‭ ‬و‭ ‬دوست‭ ‬شدم‭. ‬یک‭ ‬بار‭ ‬مطالبی‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬می خواستم‭ ‬پست‭ ‬کنم‭ ‬به‭ ‬معمارزاده‭ ‬دادم‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬صندوق‭ ‬شکایات‭ ‬توفیق‭ ‬بیاندازد‭! ‬او‭ ‬پاکت‭ ‬مطالب‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬حسین‭ ‬توفیق‭ (‬سردبیر‭ ‬وقت‭ ‬توفیق‭) ‬می دهد‭! ‬حسین‭ ‬آقا‭ ‬می گوید‭ ‬بیژن‭ ‬را‭ ‬بیاور‭ ‬اینجا‭ ‬چون‭ ‬خیلی‭ ‬وقت‭ ‬هست‭ ‬دنبالش‭ ‬می گردیم‭! ‬به‭ ‬این‭ ‬شکل‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬پایم‭ ‬به‭ ‬توفیق‭ ‬باز‭ ‬شد‭.‬

علی‭ ‬صدر‭ ‬ـ‭ ‬همکاری تان‭ ‬با‭ ‬پرویز‭ ‬شاپور‭ ‬و‭ ‬عمران‭ ‬صلاحی‭ ‬چگونه‭ ‬آغاز‭ ‬شد؟

بیژن‭ ‬اسدی‭ ‬پور‭ ‬ـ‭ ‬شاعران‭ ‬و‭ ‬نویسندگان‭ ‬توفیق‭ (‬هیئت‭ ‬تحریریه‭) ‬در‭ ‬محل‭ ‬‮«‬چاپخانه‭ ‬رنگین‮»‬‭ ‬می نشستند‭. ‬کسانی‭ ‬که‭ ‬مهم تر‭ ‬بودند‭ ‬میز‭ ‬کوچکی‭ ‬داشتند‭ ‬و‭ ‬کسانی‭ ‬که‭ ‬اهمیت‭ ‬چندانی‭ ‬ندشتند،‭ ‬دور‭ ‬یک‭ ‬میزی‭ ‬که‭ ‬مثل‭ ‬میز‭ ‬نهارخوری‭ ‬بود‭ ‬کار‭ ‬می کردند‭. ‬من‭ ‬روی‭ ‬همین‭ ‬میز‭ ‬نهارخوری‭ ‬مانند‭ ‬می نشستم‭ ‬و‭ ‬کار‭ ‬می کردم‭. ‬روبه روی‭ ‬من‭ ‬مرتضی‭ ‬فرجیان‭ (‬شاگرد‭ ‬تنبل‭)‬،‭ ‬عمران‭ ‬صلاحی‭ (‬بچه‭ ‬جوادیه‭)‬،‭ ‬محمد‭ ‬خرمشاهی‭ (‬گل‭ ‬مولا‭)‬،‭ ‬محمد‭ ‬اجتهادی‭ (‬زالاس‭) ‬و‭ ‬محمد‭ ‬حاجی حسینی‭ (‬نازک‭ ‬نارنجی‭) ‬می نشستند‭. ‬در‭ ‬سمت‭ ‬چپ‭ ‬هم‭ ‬میز‭ ‬کار‭ ‬کیومرث‭ ‬صابری‭ (‬گردن‭ ‬شکستۀ‭ ‬فومنی‭) ‬بود‭. ‬حسین‭ ‬آقای‭ ‬توفیق‭ ‬هم‭ ‬در‭ ‬بالای‭ ‬اتاق‭ ‬تحریریه‭ ‬کنار‭ ‬پنجره‭ ‬می نشست‭.‬

کسانی‭ ‬که‭ ‬دور‭ ‬این‭ ‬میز‭ ‬نهارخوری‭ ‬کنار‭ ‬من‭ ‬می نشستند‭: ‬احمد‭ ‬سیدنا‭ (‬خیار‭ ‬چمبر‭)‬،‭ ‬هوشنگ‭ ‬معمارزاده‭ (‬موش‭ ‬مرده‭)‬،‭ ‬محمود‭ ‬گیوی‭ (‬بزبز‭ ‬قندی‭)‬،‭ ‬پرویز‭ ‬شاپور‭ (‬مهدخت‭) ‬و‭… ‬را‭ ‬می توانم‭ ‬نام‭ ‬ببرم‭. ‬از‭ ‬همان‭ ‬جا‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬شاپور‭ ‬و‭ ‬عمران‭ ‬آشنا‭ ‬شدم‭. ‬زمانی‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬تدارک‭ ‬انتشار‭ ‬کتاب‭ ‬‮«‬طنزآوران‭ ‬امروز‭ ‬ایران‮»‬‭ ‬بودم‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬عمران‭ ‬همفکری‭ ‬کردیم‭ ‬و‭ ‬مجموعه‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬اتفاق‭ ‬منتشر‭ ‬کردیم‭.‬

علی‭ ‬صدر‭ ‬ـ‭ ‬شما‭ ‬فعالیت هایتان‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬غربت‭ ‬هم‭ ‬ادامه‭ ‬دادید،‭ ‬از‭ ‬جمله‭ ‬کتاب های‭ ‬متعددی‭ ‬در‭ ‬زمینۀ‭ ‬کاریکاتور‭ ‬و‭ ‬طنز‭ ‬به‭ ‬چاپ‭ ‬رساندید‭. ‬دربارۀ‭ ‬این‭ ‬کتاب ها‭ ‬بگویید‭ ‬و‭ ‬این‭ ‬که‭ ‬آیا‭ ‬امکان‭ ‬تهیه‭ ‬آن ها‭ ‬هنوز‭ ‬وجود‭ ‬دارد؟

بیژن‭ ‬اسدی‭ ‬پور‭ ‬ـ‭ ‬بله،‭ ‬انسان‭ ‬وقتی‭ ‬به‭ ‬کاری‭ ‬باطل‭ ‬دست‭ ‬زد،‭ ‬نمی تواند‭ ‬یک‭ ‬باره‭ ‬همه‭ ‬چیز‭ ‬را‭ ‬متوقف‭ ‬کند‭! ‬من‭ ‬در‭ ‬بیرون‭ ‬هم‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬کارهای‭ ‬باطل‭ ‬پرداختم‭ ‬و‭ ‬ادامه‭ ‬دادم‭ ‬ـ‭ ‬چندین‭ ‬مجموعه‭ ‬از‭ ‬کارهایم‭ ‬چاپ‭ ‬شد‭. ‬مثل‭ ‬وقایع‭ ‬روزمره‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬ارتباط‭ ‬با‭ ‬انقلاب‭ ‬ایران‭ ‬بود‭ ‬و‭ ‬دوری یات‭ ‬که‭ ‬مجموعه ای‭ ‬از‭ ‬نوشته های‭ ‬طنزآمیزم‭ ‬در‭ ‬خارج‭ ‬را‭ ‬دربر‭ ‬می گیرد‭ ‬و‭ ‬چند‭ ‬کتاب‭ ‬دیگر‭. ‬اگر‭ ‬هنوز‭ ‬هم‭ ‬پیدا‭ ‬بشوند،‭ ‬دیگر‭ ‬هیچ‭ ‬ناشری‭ ‬با‭ ‬من‭ ‬سلام‭ ‬و‭ ‬علیک‭ ‬هم‭ ‬نخواهد‭ ‬کرد‭!‬

علی‭ ‬صدر‭ ‬ـ‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬کارهای‭ ‬منحصر‭ ‬به‭ ‬فرد‭ ‬و‭ ‬ماندنی ای‭ ‬که‭ ‬انجام‭ ‬داده اید‭ ‬تهیه‭ ‬و‭ ‬انتشار‭ ‬نشریۀ‭ ‬دفتر‭ ‬هنر‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬مجله ای‭ ‬است‭ ‬پر‭  ‬و‭ ‬پیمان‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬هر‭ ‬شماره‭ ‬به‭ ‬معرفی‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬شخصیت های‭ ‬هنری،‭ ‬فرهنگی‭ ‬و‭ ‬اجتماعی‭ ‬اختصاص‭ ‬دارد‭. ‬چه‭ ‬شد‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬فکر‭ ‬افتادید‭ ‬و‭ ‬چند‭ ‬شمارۀ‭ ‬آن‭ ‬تاکنون‭ ‬به‭ ‬چاپ‭ ‬رسیده‭ ‬است؟

بیژن‭ ‬اسدی‭ ‬پور‭ ‬ـ‭ ‬من‭ ‬کاری‭ ‬مشابه‭ ‬دفتر‭ ‬هنر‭ ‬در‭ ‬نشریۀ‭ ‬عاشقانه‭ ‬در‭ ‬هوستونِ‭ ‬تگزاس‭ ‬انجام‭ ‬می دادم‭ ‬ـ‭ ‬شش‭ ‬شماره‭ ‬هم‭ ‬درست‭ ‬کردم‭ ‬که‭ ‬ضمیمۀ‭ ‬نشریه‭ ‬منتشر‭ ‬شد‭. ‬برای‭ ‬محمود‭ ‬عنایت،‭ ‬بزرگ‭ ‬علوی،‭ ‬منوچهر‭ ‬آتشی،‭ ‬یدالله‭ ‬رویایی،‭ ‬پرویز‭ ‬شاپور‭ ‬و‭ ‬عمران‭ ‬صلاحی‭. ‬آن‭ ‬زمان‭ ‬در‭ ‬نیوجرسی‭ ‬بودم‭ ‬و‭ ‬دوستان‭ ‬فعال‭ ‬در‭ ‬انجمن‭ ‬فرهنگی‭ ‬آنجا‭ ‬اظهار‭ ‬علاقه‭ ‬کردند‭ ‬که‭ ‬کمک‭ ‬کنم‭ ‬و‭ ‬نشریه ای‭ ‬در‭ ‬آنجا‭ ‬منتشر‭ ‬کنیم‭ ‬که‭ ‬دفتر‭ ‬هنر‭ ‬متولد‭ ‬شد‭. ‬نخستین‭ ‬شماره‭ ‬برای‭ ‬محمدعلی‭ ‬جمالزاده‭ ‬بود‭ (‬در‭ ‬زمستان‭ ‬1372‭ ‬خورشیدی‭) ‬و‭ ‬همین‭ ‬طور‭ ‬شماره های‭ ‬دیگر‭ ‬که‭ ‬تا‭ ‬به‭ ‬امروز‭ ‬انتشار‭ ‬آن‭ ‬ادامه‭ ‬داشته‭ ‬است‭. ‬از‭ ‬نشریۀ‭ ‬دفتر‭ ‬هنر‭ ‬تاکنون‭ ‬23‭ ‬شماره‭ ‬منتشر‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬شمارۀ‭ ‬آیندۀ‭ ‬آن‭ ‬برای‭ ‬‮«‬نشریات‭ ‬فکاهی‭ ‬ایران‭ ‬ـ‭ ‬از‭ ‬مشروطه‮»‬‭ ‬است‭ ‬در‭ ‬ایام‭ ‬همین‭ ‬نوروز‭ (‬1403‭) ‬منتشر‭ ‬می شود‭.‬

علی‭ ‬صدر‭ ‬ـ‭ ‬می دانم‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬خاطر‭ ‬مشکلات‭ ‬عدیده،‭ ‬چاپ‭ ‬مجدد‭ ‬دفتر‭ ‬هنرهای‭ ‬قدیمی‭ ‬عملی‭ ‬نیست‭ ‬ولی‭ ‬می دانم‭ ‬که‭ ‬خوشبختانه‭ ‬قرار‭ ‬است‭ ‬به‭ ‬زودی‭ ‬با‭ ‬همکاری‭ ‬کانون‭ ‬فرهنگی‭ ‬ایرانیان‭ ‬شماره های‭ ‬گذشته‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬دیجیتال‭ ‬و‭ ‬آنلاین‭ ‬در‭ ‬دسترس‭ ‬علاقمندان‭ ‬قرار‭ ‬گیرد‭. ‬لطفا‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬زمینه‭ ‬اگر‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬توضیح‭ ‬دهید‭.‬

بیژن‭ ‬اسدی‭ ‬پور‭ ‬ـ‭ ‬بله،‭ ‬با‭ ‬محبت‭ ‬و‭ ‬کمک‭ ‬دوستان‭ ‬عزیز‭ ‬علاقمندی‭ ‬مثل‭ ‬شما،‭ ‬قرار‭ ‬است‭ ‬این‭ ‬کار‭ ‬را‭ ‬بکنیم‭. ‬نمونه های‭ ‬دیجیتال‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬کیفیت‭ ‬بسیار‭ ‬خوب‭ ‬آماده‭ ‬خواهیم‭ ‬کرد‭. ‬در‭ ‬اولین‭ ‬فرصت‭ ‬که‭ ‬ممکن‭ ‬باشد‭ ‬شماره های‭ ‬مختلف‭ ‬دفتر‭ ‬هنر‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬دسترس‭ ‬علاقمندان‭ ‬قرار‭ ‬خواهیم‭ ‬داد‭. ‬چون‭ ‬حجم‭ ‬کار‭ ‬زیاد‭ ‬است،‭ ‬لذا‭ ‬این‭ ‬کار‭ ‬به‭ ‬مرور‭ ‬صورت‭ ‬خواهد‭ ‬گرفت‭.‬

علی‭ ‬صدر‭ ‬ـ‭ ‬دفتر‭ ‬هنری‭ ‬که‭ ‬قرار‭ ‬است‭ ‬نوروز‭ ‬امسال‭ ‬منتشر‭ ‬شود،‭ ‬لطفا‭ ‬دربارۀ‭ ‬این‭ ‬شماره‭ (‬که‭ ‬می دانم‭ ‬ماه هاست‭ ‬روی‭ ‬آن‭ ‬کار‭ ‬می کنید‭ ‬و‭ ‬قرار‭ ‬است‭ ‬در‭ ‬تعداد‭ ‬بسیار‭ ‬محدود‭ ‬چاپ‭ ‬شود‭) ‬توضیحاتی‭ ‬بدهید‭.‬

بیژن‭ ‬اسدی‭ ‬پور‭ ‬ـ‭ ‬سعی‭ ‬می کنیم‭ ‬این‭ ‬شماره‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬اینترنت‭ ‬در‭ ‬اختیار‭ ‬همه‭ ‬قرار‭ ‬دهیم‭. ‬تعداد‭ ‬کمی‭ ‬هم‭ ‬همان‭ ‬طور‭ ‬که‭ ‬فرمودید‭ ‬پخش‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭ ‬برای‭ ‬کسانی‭ ‬که‭ ‬علاقمند‭ ‬باشند‭ ‬نسخه ای‭ ‬داشته‭ ‬باشند‭ ‬یا‭ ‬برای‭ ‬دانشگاه هایی‭ ‬که‭ ‬همۀ‭ ‬شماره های‭ ‬گذشتۀ‭ ‬این‭ ‬نشریه‭ ‬را‭ ‬دارند‭.‬

هشت‭ ‬ـ‭ ‬چگونه‭ ‬می توان‭ ‬شمارۀ‭ ‬جدید‭ ‬دفتر‭ ‬هنر‭ ‬را‭ ‬تهیه‭ ‬کرد؟

بیژن‭ ‬اسدی‭ ‬پور‭ ‬ـ‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬کانون‭ ‬فرهنگی‭ ‬شما،‭ ‬یا‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬مجلۀ‭ ‬دفتر‭ ‬هنر‭ ‬و‭ ‬همۀ‭ ‬کتابفروشی های‭ ‬لس‭ ‬آنجلس‭.‬

علی‭ ‬صدر‭  ‬ـ‭  ‬از‭ ‬وقتی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬اختیار‭ ‬خوانندگان‭ ‬‮«‬پیک‮»‬‭ ‬قرار‭ ‬دادید‭ ‬سپاسگزارم‭.‬