xalvat@yahoo.com        m.ilbeigi@yahoo.fr          

  

                    

http://www.rahman-hatefi.net

9/12/1386  

زندگینامه هوشنگ ابتهاج

به مناسبت هشتادمین سال روز تولد سایه

سالشمار زندگي و آثار ه . ا . سايه

 

 1306 شمسي = 1928 ميلادي 
    
تولد در 6 اسفند ماه ، برابر با 25 فوريه 1928، در رشت . اولين فرزند فاطمه رفعت و ميرزا آقا خان ابتهاج . يكي از چهار فرزند و تنها پسر خانواده .
    
    1313
ش . = 1934 م .
    
شروع تحصيل و ادامه ي تحصيلات ابتدايي و بخشي از تحصيلات دبيرستاني در مدارس عنصري ، قاآني ، لقمان ، و شاهپور در شهر رشت و بعدبراي كلاس پنجم متوسطه در دبيرستان تمدن تهران .
    
    1318
ش . = 1939 م .
    
آشنائي با موسيقي و سرودن شعر.
    
    

    1325 ش . = 1946 م .
    
سفر به تهران . آشنائي با مهدي حميدي شيرازي . انتشار اولين مجموعه شعر با عنوان (نخستين نغمه ها) در مهر ماه اين سال از طرف بنگاه انتشاراتي طاعتي رشت . اين كتاب مقدمه اي از مهدي حميدي شيرازي و عبدالعلي طاعتي را همراه دارد. آشنايي و دوستي با فريدون توللي .
    
    1327
ش . = 1948 م .
    
آشنائي و دوستي با 
محمدحسين شهريار ، ابوالحسن صبا، حسين تهراني ، احمد عبادي ،...
    
    1328
ش . = 1949 م .
    
آشنائي و دوستي با نادر نادرپور.

    1330 ش . = 1951 م .
    
انتشار چاپ اول مجموعه شعر (سراب ) در خرداد ماه توسط انتشارات صفي عليشاه ، تهران . اين مجموعه اشعار سال هاي 30 ـ 1325 را در بر مي گيرد و حاوي مقدمه اي از شاعر است . آشنائي ودوستي با مرتضي كيوان . آشنائي و دوستي با نيما يوشيج ، سياوش كسرايي ، احمد شاملو، منوچهرشيباني ، اسماعيل شاهرودي ، فريدون مشيري ، فروغ فرخ زاد، سهراب سپهري ، مهدي اخوان ثالث .
    
    1333
ش . = 1954 م .
    
انتشار چاپ اول مجموعه شعر (سياه مشق 1) در فروردين ماه توسط انتشارات اميركبير، تهران .(مجموعه هاي (سياه مشق ) كه طي سال هاي آتي منتشر مي شوند غزليات شاعر را در بر مي گيرند.دفتر اول كه در اين سال منتشر مي شود حاوي يك يادداشت از مرتضي كيوان و مقدمه اي از استادشهريار است و شاعر كتاب را به پدرش پيشكش كرده است ). انتشار چاپ اول مجموعه شعر(شبگير) در امرداد ماه توسط انتشارات زوار، تهران . همكاري با مجلات و روزنامه هاي مختلف همچون سخن ، كاويان ، صدف ، مصلحت ... شروع كار رسمي در شركت ساختمان هاي كشوري وسيمان تهران كه 22 سال ادامه مي يابد.
    
    1334
ش . = 1955 م .
    
انتشار چاپ اول مجموعه منتخب اشعار (زمين ) در دي ماه توسط انتشارات نيل ، تهران .
    
    1337
ش . = 1958 م .
    
ازدواج با خانم آلما مايكيال . حاصل اين ازدواج چهار فرزند است . يلدا (1338)، كيوان (1339)،آسيا (1340)، و كاوه (1341). سفر به تبريز براي ديدار شهريار.
    1338
ش . = 1959 م .
    
سفر به تبريز با نادرپور براي ديدار شهريار.
    
    1340
ش . = 1961 م .
    
انتشار كتاب (غزليات معاصر ايران ) به روسي توسط جهانگير دري و ورا كلاشتورنيا كه 24قطعه از اشعار (سايه ) در آن آمده است .
    
    1341
ش . = 1962 م .
    
مقدمه ي (سايه ) بر مجموعه ي شعر (خون سياوش ) سياوش كسرايي .
    
    1344
ش . = 1965 م .
    
انتشار مجموعه شعر (چند برگ از يلدا) در آبان ماه . سفر به ايروان ، مسكو، لنينگراد، تاشكند،سمرقند، بخارا، و كي يف .
    
    1346
ش . = 1967 م .
    
شركت در شعرخواني بر آرامگاه حافظ.
    
    1348
ش . 1969 م .
    
انتشار (يادنامه ي تومانيان ) شاعر ارمني ، در مهر ماه ، تهران . (ترجمه ي اين كتاب كار مشترك (سايه )، نادر نادرپور، گالوست خاننس ، و ر. بن است .)
    
    1351
ش . = 1972 م .
    
شروع كار در راديو در خرداد ماه به عنوان سرپرست موسيقي ايراني . از جمله كارهاي (سايه )تهيه ي برنامه هاي (گل هاي تازه ) و (گلچين هفته ) است .
    
    1352
ش . = 1973 م .
    
چاپ مجموعه شعر (سياه مشق 2) كه تا سال 1356 اجازه ي انتشار نيافت . شركت در كنفرانس نويسندگان آسيا و آفريقا و آمريكاي لاتين در شهر آلماآتا (قزاقستان ). شركت در سمينار شعر آسيا وآفريقا و آمريكاي لاتين در شهر ايروان (ارمنستان ) همراه دكتر غلامعلي رعدي آذرخشي و صادق چوبك .
    1353
ش . = 1974 م .
    
تشكيل گروه موسيقي شيدا با همكاري محمدرضا لطفي .
    
    1354
ش . = 1975 م .
    
تشكيل گروه عارف با همكاري حسين عليزاده و پرويز مشكاتيان . خروج از كار در شركت سيمان تهران .
    
    1356
ش . = 1977 م .
    
انتشار چاپ اول مجموعه شعر (سياه مشق 2) توسط انتشارات كتاب زمان ، تهران .
    
    1357
ش . = 1978 م .
    
استعفا از راديو در 18 شهريور ماه همراه گروه شيدا و گروه عارف . انتشار چاپ سوم مجموعه شعر (سياه مشق 2) توسط انتشارات كتاب زمان ، تهران .
    
    1358
ش . = 1979 م .
    
تاسيس (كانون چاووش ) با همكاري محمدرضا لطفي ، حسين عليزاده ، پرويز مشكاتيان ، وگروه شيدا و گروه عارف . چاپ مصاحبه ي (سايه ) با نشريه ي آفتاب با عنوان (شب هفتاد ساله ي سايه ).
    1360
ش . = 1981 م .
    
انتشار چاپ اول مجموعه ي شعر (يادگار خون سرو) در بهمن ماه توسط انتشارات توس ،تهران . (سايه ) اين مجموعه را به رفيق شهيد خود مرتضي كيوان هديه كرده است . انتشار چاپ دوم مجموعه ي شعر (شبگير) در بهمن ماه توسط انتشارات توس ، تهران . انتشار چاپ اول مجموعه ي شعر (تا صبح شب يلدا) همراه با دو نوار كاست صداي شاعر، تهران .
    
    1362
ش . = 1983 م .
    
زندان ، در ارديبهشت ماه .
    
    1363
ش . = 1984 م .
    
رهايي ، در ارديبهشت ماه . آغاز كار تحقيقي ديوان حافظ. عنوان كتاب (حافظ به سعي سايه )است و شاعر آن را به همسرش آلما هديه كرده است .
    
    1364
ش . = 1985 م .
    
چاپ مجموعه شعر (سياه مشق 3) در فروردين ماه توسط انتشارات توس ، تهران . (اين مجموعه در سال 1369 انتشار يافت .) انتشار چاپ سوم مجموعه ي (شبگير) و چاپ دوم مجموعه ي (يادگار خون سرو) در فروردين ماه توسط انتشارات توس ، تهران .
    
    1366
ش . = 1987 م .
    
سفر به تبريز و آخرين ديدار با شهريار در خرداد ماه همراه محمدرضا شفيعي كدكني ... سفر به آلمان و اقامت در شهر كلن .
    
    1367
ش . = 1988 م .
    
برگزاري شب هاي شعر در آلمان ، اتريش ، و دانمارك .
    
    1368
ش . = 1989 م .
    
برگزاري شب هاي شعر در آلمان ، دانمارك .
    
    1369
ش . = 1990 م .
    
انتشار چاپ اول مجموعه ي شعر (آينه در آينه ) برگزيده ي اشعار به انتخاب دكتر محمدرضاشفيعي كدكني در پائيز و چاپهاي دوم و سوم در زمستان ، توسط نشر چشمه ، تهران . انتشار چاپ اول مجموعه شعر (سياه مشق 3) توسط انتشارات توس ، تهران .
    
    1370
ش . = 1991 م .
    
انتشار چاپ چهارم مجموعه ي شعر (آينه در آينه ) در بهار، توسط نشر چشمه ، تهران .
    
    1371
ش . = 1992 م .
    
برگزاري شب شعر در هلند. انتشار چاپ اول مجموعه شعر (سياه مشق 4) توسط انتشارات چشم و چراغ ، تهران .
    1373
ش . = 1994 م .
    
انتشار چاپ اول كتاب (حافظ به سعي سايه ) در قطع رحلي توسط انتشارات چشم و چراغ وتوس ، برگزاري شب شعر و سخنراني درباره ي ديوان حافظ در شهر بابل . برگزاري شب شعر وسخنراني درباره ي ديوان حافظ در لندن . انتشار چاپ دوم (حافظ به سعي سايه ) در قطع وزيري توسط انتشارات چشم و چراغ ، تهران . برگزاري شب شعر در سوئد، نروژ، و دانمارك .
    
    1374
ش . = 1995 م .
    
سفر به ايالات متحده آمريكا و شعرخواني و سخنراني درباره ي ديوان حافظ در شهرهاي بركلي ، لوس آنجلس ، دالاس ، نيويورك ، فيلادلفيا، سان ديه گو، سياتل . گپ بيژن اسدي پور با (سايه )در ارديبهشت ماه در نيوجرسي . سفر به ايالات متحده آمريكا و شعرخواني و سخنراني درباره ي ديوان حافظ در شهرهاي واشنگتن ، بالتيمور، شيكاگو، سن خوزه ، اكلاهماسيتي . سفر به كانادا وشعرخواني و سخنراني درباره ي ديوان حافظ در شهرهاي تورنتو و ونكوور. انتشار چاپ پنجم مجموعه ي شعر (آينه در آينه ) در تابستان توسط نشر چشمه ، تهران . برگزاري شب شعر و سخنراني درباره ي حافظ در دانشگاه سوربن پاريس . انتشار شماره ي پنجم نشريه ي (دفتر هنر) ويژه ي (سايه )در اسفند ماه . انتشار (حديث نفس ) گپ بيژن اسدي پور با سايه در اسفند ماه .
    
    1378
    
انتشار كتاب راهي و آهي (منتخب هفت دفتر شعر)، انتشارات سخن ، 1378.
    
انتشار سياه مشق ]پنج [، كارنامه ، 1378.
    
    1385
    
انتشار كتاب تاسيان ، كارنامه ، 1385.

از اشعار هوشنگ ابتهاج:

در کوچه سار شب - سایه

ارغوان شعری از هوشنگ ابتهاج

بوسه – هوشنگ ابتهاج / ه الف سایه

زندان شب یلدا - هوشنگ ابتهاج

سرگذشت - هوشنگ ابتهاج

گریز - امیرهوشنگ ابتهاج - سایه

 

دانلود شعر با صدای هوشنگ ابتهاج :

 

دانلود شعر "کوچه سار شب" با صدای هوشنگ ابتهاج و تار محمدرضا لطفی

 

 

ارغوان

 

ارغوان! شاخه همخون جدا مانده من
آسمان تو چه رنگ است امروز؟
آفتابي است هوا؟
يا گرفته است هنوز؟ 

من درين گوشه كه از دنيا بيرون است،
آسماني به سرم نيست،
از بهاران خبرم نيست،
آن چه مي بينم ديوار است.
آه، اين سخت سياه
آن چنان نزديك است
كه چو بر مي كشم از سينه نفس
نفسم را بر مي گرداند.

 

ره چنان بسته كه پرواز نگه
در همين يك قدمي مي‌ماند.

 

كورسويي ز چراغي رنجور
قصه پرداز شب ظلماني است.

 

نفسم مي گيرد
كه هوا هم اين جا زنداني است.
هرچه با من اين جاست 
رنگ رخ باخته است
آفتابي هرگز 
گوشه چشمي هم 
بر فراموشي اين دخمه نينداخته است.

اندر اين گوشه خاموش فراموش شده،
كز دم سردش هر شمعي خاموش شده،
ياد رنگيني در خاطر من 
گريه مي انگيزد

 

ارغوانم آنجاست 
ارغوانم تنهاست 
ارغوانم دارد مي گريد
چون دل من كه چنين خون آلود 
هر دم از ديده فرو مي ريزد.

ارغوان !
اين چه رازي است كه هر بار بهار
با عزاي دل ما مي آيد
كه زمين هر سال از خون پرستوها رنگين است 
واين چنين بر جگر سوختگان 
داغ بر داغ می افزايد

ارغوان!
پنجه خونين زمين!
دامن صبح بگير 
وز سواران خرامنده خورشيد بپرس 
كي براين دره غم مي‌گذرند؟

ارغوان !
خوشه ی خون!
بامدادان كه كبوترها 
بر لب پنجره باز سحر غلغه می آغازند، 
جام گلرنگ مرا 
بر سر دست بگير،
به تماشاگه پرواز ببر.


آه ! بشتاب كه هم پروازان 
نگران غم هم پروازند.

ارغوان !
بيرق گلگون بهار !
تو بر افراشته باش 
شعر خونبار مني 
ياد رنگين رفيقانم را 
بر زبان داشته باش.

تو بخوان نغمه ناخوانده من

ارغوان!
شاخه همخون جدا مانده من!

 

فروردين 1363

"ارغوان" با صدای شاعر

 

هنر گام زمان


امروز نه آغاز و نه انجام جهان است
ای بس غم و شادی که پس پرده نهان است
گر مرد رهی غم مخور از دوری و دیری
دانی که رسیدن هنر گام زمان است
تو رهرو دیرینه ی سر منزل عشقی
بنگر که ز خون تو به هر گام نشان است
آبی که بر آسود زمینش بخورد زود
دریا شود آن رود که پیوسته روان است
باشد که یکی هم به نشانی بنشیند
بس تیر که در چله ی این کهنه کمان است
از روی تو دل کندنم آموخت زمانه
این دیده از آن روست که خونابه فشان است
دردا و دریغا که در این بازی خونین
بازیچه ی ایام ، دل آدمیان است
دل بر گذر قافله ی لاله و گل داشت
این دشت که پامال سواران خزان است
روزی که بجنبد نفس باد بهاری
بینی که گل و سبزه کران تا به کران است
ای کوه تو فریاد من امروز شنیدی
دردی ست درین سینه که همزاد جهان است
فریاد ، ز داد آن همه گفتند و نکردند
یارب چه قدر فاصله ی دست و زبان است
خون می چکد از دیده در این کنج صبوری
این صبر که من می کنم افشردن جان است
از راه مرو سایه که آن گوهر مقصود
گنجی ست که اندر قدم راهروان است
 

: