اهميت کتاب فرهنگ گيل و ديلم (فارسی به گيلکی)، بيش از هرچيز برای نسل من، که با بسياری از واژه‌های گيلکی بيگانه هستيم، هويداست. چرا که محمود پاينده لنگرودی، مجموعه‌ای فارسی به گيلکی به وجود آورده است.

اين کتاب که توسط انتشارات اميرکبير منتشر شده، اولين بار در 1366 و دومين بار در سال 1375 چاپ شد.

در پيش‌گفتار اين واژه‌نامه‌ی بسيار مفيد، آمده است: «فرهنگ گيل و ديلم؛ نخستين فرهنگ فارسی به گيلکی و سومين فرهنگ گيلکی است که پس از سال‌ها گشت‌وگذار در دشت و کوهسار و پرس‌وجو از عشق‌ورزان مهرجوی سرزمين‌های سرسبز ولايت پرحکايت ما فراهم آمده است.
از سال 1335 که دل‌بسته‌ی فرهنگ عامه‌ی گيلان شدم، با شيفتگی و پشتکار به گردآوری کتاب‌های: مثل‌ها و اصطلاحات ديلم و آيين‌ها و باورداشت‌های گيل و ديلم و... پرداختم و از همان زمان کم‌کم مقدمات اين فرهنگ را نيز آماده ساختم.
در سال 1357 بخشی از اين فرهنگ از سوی مرکز مردم‌شناسی حروف‌چينی شد ولی در گذرگاه انقلاب اسلامی از جريان بازماند و در سال 1362 با ويرايش و افزايش بسيار، بار ديگر، به بازنويسی آن پرداختم و به موسسه‌ی انتشارات اميرکبير سپردم...»

واژه‌گان اين واژه‌نامه، بيشتر در حوزه‌ی شرق گيلان (بيه‌پيش) است. اما از نکات جالب آن پرداختن هرچند اندک، به واژه‌گان ساير مناطق گيلک‌زبان از جمله بيه‌پس می‌باشد.